İnsanoğlunun hiç eksilmeyen merak duygusuyla beraber bizi hep bir adım daha ileriye götüren zekası sayesinde büyük bir hızla teknoloji gelişmekte ve bu teknoloji hayret uyandıracak seviyelere ulaşmaktadır. Bu gelişim teknolojin kullanımını da aynı şekilde yaygınlaştırmaktadır. Teknolojinin en önemli aracı ise internet ve internete bağlı olarak hepimizin yani her yaşta, çokça zaman geçirdiği sosyal medya… Hele ki doğar doğmaz üstün teknolojik imkanları gören yeni nesille beraber bu kullanım artık çok küçük yaşlardan itibaren hayatlarımızdaki yerini alıyor. TUİK’in yaptığı araştırmaya göre İnternet kullanımı, 6-15 yaş grubundaki çocuklar için 2013 yılında %50,8 iken 2021 yılında %82,7 oldu. İnterneti kullanma nedeni de sosyal medya. Kanunlar tarafından sosyal medya platformlarını kullanma yaşı 13 ve üzeri olarak belirlenmişken çocukların arkadaşlarının kullanımı, ailelerin tutumu gibi çeşitli etkenlerin devreye girmesi ile birlikte artık 13 yaş altından itibaren çocukların internet kullanımda aktif olarak yer almaktalar.
Sosyal Medya Kullanımı Neden Çok Cazip Geliyor?
Değişen yaşam şartlarından dolayı internet; çocukların merak duygularını gidermesi, bilgi edinmesi, oyun oynaması ve sosyalleşmesi açısından artık vazgeçilmez olmuştur. Özellikle de pandemi döneminde her ne kadar istenmese de sosyal medya hem yetişkinlerin hem çocukların yaşamında ciddi anlamda yer etti. Mümkün olduğu kadar dış dünyada izole şekilde kalınmasının gerektiği bu dönemde çocuklar hem eğitim hem de zamanlarını geçirebilmek adına uzun zamanlar boyunca sosyal medya dünyasındaki yerini aldı. Özellikle de çeşitli sosyal medya platformlarının artık çok daha fazla ön plana çıkmaya başlaması ile birlikte artık küçük yaşlardan itibaren çocuklar çeşitli platformlarda çok daha fazla aktif olarak yer alır hale geldi. Oysaki bu platformlar aslında belirli bir yaş grubunun üzerine göre içeriklerin üretildikleri platformlar olarak tanımlanıyor. Hele ki bu platformlardaki yaşıtlarının platformlarda ün kazanması sonrasında aynı yaş grubunda ya da onlardan büyüklerin elde ettiğini düşündükleri başarıları kendilerine rol model almaları hatta ailelerin çocuklarının anlamsız da olsa ürettikleri içeriklerin beğenilmesi ve maddi beklentiler için sosyal medya platformlarında yer almalarını istemeye başladılar.
Küçük yaşlardan itibaren bu platformların çocuklar tarafından ön plana çıkartılmasının en büyük etkeni ise her zaman eğlencenin ön planda olması. Burada her ne kadar sonunda çoğu zaman olumsuz sonuçlar ile karşı karşıya kalsalar da gerçek hayata nazaran çok daha kolay arkadaş bulabiliyorlar. Aynı zamanda doğru ya da yanlış olması fark etmeden kendi fikirlerini destekleyen insanlar ile iletişimde olabiliyorlar. Tabi ki bu yaşlarda sosyal medyadaki insanların gerçekliği konusunda bilgileri olmadığı için bu durum gerçek gibi gelebiliyor. Ve bu dünyadaki herkesin tam olarak söyledikleri gibi oldukları düşüncesine kapılıyorlar.
Aşırı Sosyal Medya Kullanımı Ne Gibi Sorunlara Neden Oluyor?
Çocukların zihin yapılarına göre çektikleri videoların beğenilme ve görüntülenme oranı, onların beğenilmeleri ile doğru orantıda ilerliyor. Kendi değerlerini paylaşımların beğenileriyle ölçen çok yanlış bir tutum içine girmeye başlar hale geldiler. Yani ne kadar beğeni o kadar değer… Koşullu sevilmeyi ortaya koyan bu durum onların sosyal medya kullanıcısından öteye bağımlısı hale getirmeye başlıyor.
Çocuğun zamanın büyük bir kısmını içerik hazırlamakla geçirmesi, gelen eleştirilere ve beğenilere karşı aşırı duyarlı olması durumu; onun gelişiminin sağlıklı olmadığı anlamına gelir. Gözetimsiz bir şekilde bu alanda geçirdikleri zaman onların davranışlarında ve düşüncelerinde ciddi anlamda olumsuz durumların ortaya çıkması anlamına gelir. Çocuk artık bu alanda kendini var etmek istediği için gerçek dünya ile iletişimi kendi yaş grubuna göre oldukça düşük bir hale gelir.
İnsanın kimliği, çocukluk döneminde karşılaşılan kimliklerin görülmesi ve onların incelenmesi sonucunda ortaya çıkar. Ancak sosyal medya bu durumda ciddi olumsuz durumları ortaya çıkartabiliyor. Çünkü çocuk gerçek dünyadaki arkadaşlarıyla doğru şekilde iletişime geçemez ve bunun yerine sosyal medyada var olan popülariteyi kullanarak o alanda daha fazla sevilmeyi hedeflemektedir. Sevilme hissini bu şekilde gidermek isteyenlerin çoğu artık deyim yerindeyse tek tipteki güzellik anlayışındaki yerini almış durumda. Çocuklar da sosyal medyanın kontrolsüz olarak kullanımı sonucunda ise başta siber zorbalık olmak üzere çeşitli sorunlar ile karşı karşıya kalıyor. Ve özellikle de son dönemlerde estetik operasyon geçirme yaşının çok daha düşmesi göz önünde bulundurulduğu zaman durumun ne kadar ciddi olduğu da ortaya çıkartılmış oluyor.
Aşırı Sosyal Medya Kullanımından Nasıl Ortadan kaldırabiliriz?
Rol Model Olmak
Karşılarındaki yetişkinlerin davranışlarına bakarak bazı şeyleri öğrenen çocuklar için doğru rol modeli olmanın önemi ise son derece büyük. Çünkü çocuk gerek ailesinin gerekse çevresindeki diğer yetişkin bireylerin davranışlarını inceleyerek onların yaptıklarını kendilerine rol alır. O yüzden kendi sosyal medya kullanım alışkanlığımızı gözden geçirmemiz gerekir.
Detaylı Bilgilendirme
Özellikle çocukların kendilerine ait özel bilgileri, fotoğrafları başkaları ile paylaşmaması, tanımadığı kişiler ile iletişime geçmemesi başta olmak üzere gerekli olan tüm konular hakkında onlara gerekli bilgiler verilirken ailelerin de bu konulara dikkat etmesi önemlidir. Böylece sosyal medyanın çocuğa verebileceği zararların en aza indirilmesi aşamasında başarılı adımlar atılmış olur.
13 Yaş Kuralı
Birçok anne baba, çocuğunun 18 yaşına kadar sosyal medya ya da akıllı telefon kullanmasına izin vermeyerek meydana gelebilecek olası sorunların önüne geçebileceği düşüncesine sahip olabiliyor. Ancak çocuğunuzu bu aşamada soyutlamanız beraberinde ilerleyen dönemlerinde farklı sorunların ortaya çıkması anlamına gelir. Tamamen soyutlamak için adımlar atmak yerine ölçülü ve bilinçli şekilde sosyal medyada yer alması daha doğru olacaktır. Bu aşamada ise 13 yaş kuralı kesinlikle es geçilmemelidir.
Çocuk eğer ki 13 yaşından önce sosyal medya hesabı açmışsa ilk olarak bunun kapatılması gerekir. Çünkü küçük yaşlarda bu platformlarda yer almak çocuğun psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkiler. 13 yaş sonrasında ise ebeveyn kontrolünde olmak şartı ile sosyal medyayı kullanmaya başlayabilirler. 13 ile 16 yaş aralığındaki dönemde yalnızca yakın olduğu arkadaşlarını sosyal medya hesabına eklediğine dikkat edilmelidir. Çocuk eğer ki 16 yaşında ya da büyükse sosyal medya paylaşımlarının ilerleyen zamanlarında onların kariyer ve iş planlamalarını etkileyebileceği konusunda gerekli uyarılar dikkatlice yapılmalıdır.